ΗΜΕΡΙΔΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ 2012
Δρ. Α. Μελιδώνης
Συντονιστής Διευθυντής Α’ Παθολογική Κλινική & Διαβητολογικό Κέντρο
Γ.Ν. Πειραιά « ΤΖΑΝΕΙΟ»
Πρόεδρος Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας
2 – 5 Μαίου πραγματοποιηθήκαν για 17η χρονιά στο Ευγενίδιο οι Ημερίδες Μεταβολισμού του 2012. Ενδεικτικά ενδιαφέροντα σημεία συνεδρίου αναφέρονται πιο κάτω:
1. Αναλύθηκαν τα δεδομένα που υποστηρίζουν τεκμηριωμένα ότι η παχυσαρκία και ο διαβήτης είναι σύγχρονες παγκόσμιες επιδημίες.
Αναφορικά με την παχυσαρκία σύμφωνα με τον ΠΟΥ ενώ το 2007 οι υπέρβαροι ήταν 1,6 δισεκατομμύρια Παγκόσμια και 400 εκατομμύρια παχύσαρκοι το 2015 εκτιμάται ότι οι υπέρβαροι θα είναι 2,3 εκατομμύρια και οι παχύσαρκοι 700 εκατομμύρια παγκόσμια.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τελευταία δεδομένα το 35,2% του πληθύσμου είναι υπέρβαροι, ενώ το 22,5% παχύσαρκοι. Η μέση κατανάλωση θερμίδων στην Ελλάδα είναι 3. 700 θερμίδες (πηγή WHO) έναντι 3.100 τη δεκαετία του ΄70. Τα Ελληνόπουλα είναι από τα πλέον παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη.Ενδεικτικά στις ηλικές 8 – 10 ετών τα ποσοστά των υπέρβαρων παιδιών είναι 29% και των παχύσαρκων 13%.
Αναφορικά με το διαβήτη 357 εκατομμύρια είνα τα άτομα με ΣΔ παγκόσμια με προοπτική το 2025 να υπερβούν τα 500 εκατομμύρια παγκόσμια σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Στην Ελλάδα οι εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι περισσότερο από 10% του πληθυσμού πάσχουν από ΣΔ.
2. Στο συνέδριο αναλύθηκε η αξία και επίδραση στη μεταβολική ισορροπία του οργανισμού του μικροβιώματος. Ως μικροβίωμα ορίζουμε το σύνολο της μικροβιακής χλωρίδας του εντέρου. Τα μικρόβια του εντέρου είναι 10 φορές περισσότερα από τα ανθρώπινα κύτταρα, και τα γονίδια των μικροβίων αυτών εκατοντάδες χιλιάδες (ενώ το ανθρώπινο γονιδίωμα περιέχει περίπου 30 χιλιάδες γονίδια). Οι διακυμάνσεις στη μικροβιακή χλωρίδα του κάθε ατόμου επηρεάζουν παθοφυσιολογικόυς μηχανισμούς που σχετίζονται με την παχυσαρκία, το διαβήτη, τη μεταβολική δυσλειτουργία του οργανισμού. Η διατροφή, οι συνθήκες υγιεινής, το περιβάλλον που ζει κάθε άτομο, η χρήση αντιβιοτικών κ. λ. π. επηρεάζουν το είδος των μικροβίων του εντέρου με συνέπειες στη μεταβολική ισορροπία του οργανισμού.
Άρα στο πρωταγωνιστικό ρόλο του γονιδιώματος προστίθεται και ο αναδυόμενος σημαντικός ρόλος του μικροβιώματος.
3. Στο συνέδριο συζητήθηκε και το πρόβλημα της γήρανσης και το σύνδρομο της μακροβιότητας σύμφωνα με στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας 0,15% (ανδρών) και 0,44% (γυναίκες) του πληθυσμού είναι > 90 ετών ( η Ικαρία όαση μακροζωίας με αντίστοιχα ποσοστά 1,1 και 1,6% αντίστοιχα). Παγκόσμια 102 εκατομμύρια είναι > 80 ετών με προοπτική να γίνουν 161 εκατομμύρια το 2025 και 395 το 2050.
Για το σύνδρομο της μακροζωίας επισημάνθηκε ότι η γενετική συμβολή (γονίδια) είναι στο 25%.Τα περιβαλλοντικά αίτια συμβάλλουν στη γήρανση κατά 75%. Οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί γήρανσης είναι η βράχυνση των τελομερών των χρωμοσωμάτων, το οξειδωτικό stress, η γλυκοζυλίωση των πρωτεινών και η αυξημένη συχνότητα παραγόντων κινδύνου στις ηλικίες αυτές.
Παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη του συνδρόμου μακροζωίας είναι:
- Η αποφυγή καπνίσματος,
- Δίαιτα βασισμένη σε φυτικές τροφές και ίνες,
- Η χαμηλή πρόσληψη κρέατος,
- Η καθημερινή δραστηριότητα,
- Η μεσημεριανή ανάπαυση,
- Το φύλο (θήλεα: αρσενικά: 2:1),
- Ισχνός ή λεπτός σωματότυπος στην ηλικία 25 – 35 ετών (παχύσαρκία στην ηλικία των 30 ετών σχετίζεται με τριπλάσιο κίνδυνο μη επιβίωσης μετά τα 80 έτη)
- Κοινωνικότητα και
- Οικογενειακή συνοχή
Η άσκηση, ο περιορισμός πρόσληψης θερμιδών και η ρεσβερατρόλη (φυσική αντιοξειδωτική ουσία) ενεργοποιούν ιστόνες, απαλοιφούν μεταλλάξεις κυττάρων, απενεργοποιούν ογκονίδια και ευοδώνουν το σύνδρομο μακροβιώτητας.
Μέχρι όταν η ρεσβερατρόλη υπάρξει ως σκεύασμα, υπάρχει στα κόκκινα σταφύλια, στο κόκκινο κρασί, στα φραγκοστάφυλα, στα φυστίκια, στα βατόμουρα.
4. Στο συνέδριο σε ειδική συνεδρία εξετάσθηκε ο ρόλος της σεξουαλικής ζωής ως ασπίδα πρόληψης των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Επισημάνθηκε ότι η σεξουαλική δραστηριότητα έχει ευεργετική επίδραση στη σωματική και ψυχική υγεία είναι πραγματικά μία από τις καλύπτρες προληπτικής στρατηγικές για τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Σύμφωνα με Αμερικάνικες έρευνες (έρευνες 16 ετών σε άνδρες 40 – 70 ετών) οι άνδρες που διατηρούν ενεργό σεξουαλική ζωή κάνοντας σεξ, τουλάχιστον 2 φορές εβδομαδιαίως μειώνουν στο μισό τον κινδύνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Οι άνδρες επίσης με μεγαλύτερο αριθμό επαφών την εβδομάδα βιώνουν σταθερές συναισθηματικές σχέσεις, προστατεύονται έτσι από το stress και τα καρδιακά επεισόδια.
5. Αναφορικά με την υπέρταση επισημάνθηκαν οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις στην αντιμετώπιση της ανθεκτικής υπέρτασης: Το Rheos system (εμφυτεύσιμη συσκευή που ερεθίζει τους τασεουποδοχείς των καρωτίδων, μεταφέρεται το ερέθισμα στον εγκέφαλο και αντιρροπείται η αρτηριακή πίεση με φυγόκεντρες εγκεφαλικές δράσεις) και η απονεύρωση των νεφρικών αρτηριών με ειδικό καθετήρα.
6. Σε σχέση με τις εξελίξεις στην αντιμετώπιση του διαβήτη και της παχυσαρκίας επισημάνθηκαν:
- οι νέες κατευθύντηριες οδηγίες της ADA και του EASD για την αντιμετώπιση του διαβήτη. Η μεγαλύτερη αλλαγή στις οδηγίες είναι η έμφαση στην εξατομίκευση των αγωγών, στην συμμόρφωση και στην επικοινωνία γιατρού – ασθενούς. Ο ασθενής πρέπει να είναι ενήμερος για τις προτεινόμενες αγωγές και να συμμετέχει στην τελική επιλογή. “Treat the patients and not the blood sugar” αναφέρουν χαρακτηριστικά.
- Τα νέα δεδομένα σχετικά με την ασφάλεια των νέων (ινκρετινικών) αγωγών. Συγκεκριμένα φαίνεται ότι η χορήγηση «ινκρετινικών αγωγών (όπως οι αναστολείς DPP-4 π. χ.Vildagliptin) είναι απολύτως ασφαλής ακόμα και σε ειδικούς πληθυσμούς όπως οι άνω των 75 ετών και οι αιμοκαθαιρόμενοι ή ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια.
- Η συγχορήγηση βασικής ινσουλίνης και ινκρετινικών αγωγών (αναστολέων DPP – 4 ή αναλόγων GLP – 1) βελτιώνει τη γλυκαιμική ρύθμιση, μείωνει τις υπογλυκαιμίες και το βάρος και είναι συνιστώμενη.
- Πρόσφατα δεδομένα σχετικά με την επίδραση των βαριατρικών χειρουργικών στο διαβήτη δείχνουν ότι μετά από βαριατρική επέμβαση (γαστρικό bypass κυρίως). το 75% των πασχόντων από σοβαρή παχυσαρκία και ΣΔΙΙ που υπεβλήθηκαν στην επέμβαση παρουσίασαν εξάλειψη του ΣΔ έως και 2 χρόνια μετά την επέμβαση. Προβλήματα υπάρχουν ακόμα με την ασφάλεια των επεμβάσεων, τις επιπλοκές, τα μακροχρονία αποτελέσματα παρακολούθησης, τα προβλήματα δυσαπορρόφησης που ακολουθούν κ. λ. π.
Αναφέρθηκαν επίσης πορίσματα Αμερικανικών μελετών σύμφωνα με τις οποίες η χρόνια χρήση φρουκτόζης στα άτομα με διαβήτη οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο λιπώδους διηθήσεως ήπατος η οπόια μπορεί να οδηγήσει σε στεατοηπατίτιδα και κύρρωση.
Επίσης επισημάνθηκε ο πολλαπλασιασμός του κινδύνου κατάθλιψης στα άτομα που έχουν αρρύθμιστο σάκχαρο όπως έδειξε πρόσφατη εργασία από το Σικάγο.
Σχολιάστηκε επίσης και η αύξηση κινδύνου στυτικής δισλειτουργίας όχι μόνο στα άτομα με διαβήτη αλλά και στα άτομα με προδιαβήτη όπως έδειξε Ιταλική εργασία.