Σύμφωνα με μια νέα μελέτη η μετφορμίνη φαίνεται μακροπρόθεσμα να ασκεί προστατευτική επίδραση έναντι των νευροεκφυλιστικών ασθενειών όπως η νόσος Alzheimer και η νόσος του Parkinson. Τα αποτελέσματα προέκυψαν από μια αναδρομικού τύπου διαχρονική μελέτη από δεδομένα ηλεκτρονικών ιατρικών αρχείων των Veterans’ Affairs και παρουσιάσθηκαν στις 11 Ιουνίου 2016 στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας (American Diabetes Association, ADA).
Η έκθεση στη μετφορμίνη για περισσότερα από 2 έτη συνδέθηκε με σημαντική μείωση της νευροεκφυλιστικής νόσου. Η μετφορμίνη ενδεχομένως να έχει και νευροπροστετευτική δράση. Τα ευρήματα παραμένουν σταθερά ακόμη και μετά από έλεγχο και άλλων παραμέτρων όπως η νεφρική λειτουργία, η χρόνια νεφρική νόσος και η λήψη άλλων αντιδιαβητικών φαρμάκων. Ο μηχανισμός δράσης παραμένει ασαφής, ωστόσο είναι γνωστό πως η μετφορμίνη διαπερνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό.
Σύμφωνα με τον καθηγητή της Ιατρικής στο Emory University School of Medicine, Atlanta, Georgia, Lawrence S Phillips: «Η μετφορμίνη έχει πλειοτροπικές επιδράσεις, και αποτελεί υψίστης σημασίας για διάφορους λόγους.” Παράλληλα ο Dr Phillips προειδοποίησε ότι: «ακόμη και αν οι ερευνητές έλαβαν υπόψιν τη νεφρική λειτουργία καθώς και άλλους πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες το δύσκολο ερώτημα που παραμένει σε αυτού του είδους τις επιδημιολογικές αναλύσεις βάσεων δεδομένων είναι αν οι ασθενείς που δεν έλαβαν μετφορμίνη ή που παρέμειναν σε αυτήν ήταν κατά κάποιο τρόπο πιο «άρρωστοι» πέραν από ότι θα μπορούσε να αξιολογηθεί με τον εκτιμώμενο ρυθμό σπειραματικής διήθησης (eGFR) που επιλέχθηκε στην ανάλυση. Ωστόσο είναι βέβαιο ό,τι αξίζει περαιτέρω μελέτης»
Σύμφωνα με τους ερευνητές τα προγενέστερα δεδομένα αναφορικά με τη μετφορμίνη και τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες ήταν αντικρουόμενα. Ενώ, δύο προηγούμενες μελέτες έδειξαν ότι η μακροπρόθεσμη θεραπεία με μετφορμίνη μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένισης, σύμφωνα με άλλα δεδομένα φάνηκε πως η γνωστική απόδοση ήταν χειρότερη στα άτομα που ελάμβαναν μετφορμίνη, πιθανόν λόγω έλλειψης βιταμίνης Β12. Σε μια άλλη μελέτη φάνηκε επιπλέον, πως η μακροπρόθεσμη χρήση του φαρμάκου συνδέθηκε με έναν ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο για τη νόσο Alzheimer.
Ο πληθυσμός της παρούσας μελέτης αποτελείτο από ασθενείς με ΣΔτ2 ηλικίας άνω των 50 ετών που ελάμβαναν αγωγή με ινσουλίνη και παρακολουθήθηκαν από τη στιγμή της διάγνωσης μέχρι τον θάνατο ή το τελικό αποτέλεσμα. Από τους 150.435 που πληρούσαν τα κριτήρια εισαγωγής, 41.696 αποκλείστηκαν για διάφορους συγχυτικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της νευροπάθειας, της ανεπάρκειας από βιταμίνη Β12, προηγούμενο ιστορικό νευροεκφυλιστικών ασθενειών, γνωστική έκπτωση, ή απώτερες επιπλοκές αγγειακών εγκεφαλικών παθήσεων, καρκίνου, ή τελικού σταδίου νεφρικής νόσου. Οι ασθενείς που έλαβαν ινσουλίνη για λιγότερο από τα δύο τρίτα της χρονικής διάρκειας της μελέτης επίσης εξαιρέθηκαν.
Το τελικό δείγμα της μελέτης ήταν 6046 ασθενείς (εκ των οποίων άνω του 90% ήταν άνδρες) με μέση ηλικία 63 ετών και με μέσο όρο παρακολούθησης 5,25 έτη. Εκτός από τη νεφρική λειτουργία και την αντιδιαβητική αγωγή, έγινε προσαρμογή και ως προς άλλους παράγοντες όπως: ηλικία, φύλο, φυλή, κάπνισμα, παχυσαρκία, και η παρουσία άλλων επιπλοκών ή συννοσηροτήτων κατά την έναρξη της μελέτης.
Κατά τη διάρκεια παρακολούθησης της μελέτης, 334 περιπτώσεις άνοιας διαγνώστηκαν, όπως και 100 περιπτώσεις νόσου Parkinson, 71 Alzheimer και 19 με γνωστική έκπτωση. Η επίπτωση εμφάνισης μίας ή περισσότερων νευροεκφυλιστικών νόσων ανά 100ανθρωπο-έτη, μετά από προσαρμογή, ήταν 2.08 για εκείνους που δεν έλαβαν ποτέ μετφορμίνη και 2.47 για όσους χρησιμοποίησαν μετφορμίνη για λιγότερο από 1 έτος, 1.61 για όσους χρησιμοποίησαν για λιγότερο από 2 έτη, 1.30 για χρήση της μετφορμίνης για 2-4 έτη και 0.49 για χρήση αυτής για 4 ή περισσότερα έτη. Η προστατευτική σχέση μεταξύ μετφορμίνης και νευροεκφυλιστικής νόσου ήταν στατιστικά σημαντική μόνο μετά από την πάροδο 2 ετών χρήσης.
Τα ευρήματα ήταν επίσης στατιστικά σημαντικά ειδικά για την άνοια (0.567 στα 2-4 έτη και 0.252 για πέραν των 4 ετών) και για τη νόσο Parkinson και Alzheimer μόνο πέραν των 4 ετών (0.038 και 0.229, αντίστοιχα)
Σύμφωνα και με τους ερευνητές της μελέτης πιθανόν να χρειαστεί μια μεγάλης κλίμακας προοπτική μελέτη κοορτής προκειμένου να επιβεβαιώσει τη συσχέτιση καθώς και την αιτιότητα μεταξύ έκθεσης στην μετφορμίνη και τον κίνδυνο νευροεκφυλιστικών νόσων.